Thursday, January 20, 2011

Ngayah

Ngayah Sane Ngancan Punah

“Om Suastiastu

Ngayah mateges laksana bakti sane madasar antuk manah suci, lascarya muwah tan pemerih. Ring sajeroning sastra Agama Hindu druene ngayahe punika madue teges sane pateh lawan yadnya. Nanging sesana ngayahe inucap sane ngancan rered ring kramane. Santukan kaliput antuk momangkara lan lobangkara. Yen dumun anake ngorahang “time is money” nanging mangkin kaorahang “everyting is money.” Makasami laksanan i manusane mangda kaajiang, lan makasami swakaryannyane mapemerih. Sane kaperihang boya wenten tios wantah jinah, jinah lan jinah.

Indike puniki raris sane ngawetuang baya agung ring jagate. Santukan sami manusane kakuwub antuk paribasane punika. Sekancan kaya, wak, lan manahnyane mapemerih jinah. Naenin titiang ngewacen ring surat kabar, wenten anak anak saking dura desa medangang bubur ayam sane nganggen kesumba mawarna kuning ring kuanhnyane, mangda ten merluang jinah sane akeh anggen numbas kunyit, cekuh, miwah reramon sane tiyosan. Punika sampun salah laku, lebih ngutamaang jinah, nanging keselametan lan kesukertan manusane kakorbanang. Rauh ring linggih ida sang sulinggih sane maraga putus, wenten panggih titiang sane swaginan idane ngadol banten. Yen sampun meadolan sinah sampun bati sane kaarepang. Yening inargamayang titiang sekadi tapak dara, pamargin manusane akehan nyujur garis sane kesamping kiwa lan tengen, nanging garis sane nyujur ngamenekang lan nganuunang kaengsapin. Sane ngawinang kauripane tan imbang. Sekadi atur titiange wawu laksanan manusane setata mapemerih, arang manusane sane malaksana sane tan mapemerih, arang manusane masesana ngayah.

Ratu ida dane pamiarsa sane banget wangiang titiang. Akeh jalaran iragane yening pacang ngemargiang sesana ngayahe punika. Ring sajeroning Bhagawad Gita, sargah IV, sloka 28 kaunggahang sekadi puniki :

Drawya yajnas tapo yajna, Yoga yajnas tathapare,

Swadhyaya jnana yajnas ca, Yatayah samsita wratah.

Tegesnyane wenten lelima jalaran imanusane ngayah utawi mayadnya. Inggih punika ngayah majalaran ngaturang arta brana, ngayah majalaran antuk ngelarang yoga semadi, ngayah majalaran antuk ngeret indria, ngayah mejalaran melajahin lan ngelimbakang sastra agama druene. Duaning wenten kecaping sastra agama sekadi asapunika, ngiring sane mangkin mapikamkam mikukuhin ngayahe punika, yening arta brana sane wenten ngiring arta branane punika puniayang, yening kawisayan sane kauningin ngiring kawisayane punika anggen ngaturang ayah, ngulati kesukertan jagat sekala lan niskala.

Yening rerehang titiang pertiwimba. Ring pondok titiang maderbe kekalih wit tunjung, sane siki sekarne mawarna selem, lan sane lianan sekarne mawarna kuning. Duaning sane sekarne mawarna kuning punika kantenang titiang luih pisan, nenten pisan naenin alap titiang sekarnyane, nanging sane sekarne mawarna selem punika nyabran rerainan alap titiang anggen titiang muspa ring merajan. Tunjung sane mawarna selem santukan nyabran rerainan alap titiang sane mangkin akeh pisan sekar ipun, meh wenten wawu panggih titiang limang pucuk. Nanging tunjung sane mawarna kuning punika kayang kemangkin kantun nunggal sekar ipun, yening siangnyane ipun mekar, lan kuncup yening sandikala. Minabang titiang sekadi asapunika imbannyane yening anake ngaturang ayah. Ratu ida dane sampunang sumanangsaya, arta branane nenten pacang ngereredang yening puniayang. Nanging tungkalikanipun yening arta brana sane kaaturang majanten arta branane jaga maweweh, yening kawisayan sane kaaturang majanten kawisayane punika taler nincap. Sekadi petapan sekar tujung selem sane aturang titiang iwawu, sane setata maweweh sekar ipun yening sampun anggen mayadnya.

“Om Çanthi, Çanthi, Çanthi Om.”


Perkawinan Hindu

Perkawinan adalah ikatan lahir batin antara seorang pria dengan seorang wanita untuk membentuk keluarga yang bahagia berdasarkan atas Ketuhanan Yang Maha Esa, berdasarkan bunyi UU No 1 Tahun 1974 pasal 1. Berdasarkan isi pasal 1 UU No 1 tahun 1974 diatas mengisyaratkan bahwa ikatan lahir batin seorang pria dengan seorang wanita itu diatur dan dipayungi oleh UU, jadi siapa saja yang menghalanginya akan berurusan dengan UU, berurusan dengan Hukum. Namun perlu juga dipahami bahwa ada beberapa bentuk perkawinan yang tidak ideal berdasarkan ajaran Agama Hindu. Hal ini sangat penting diketahui terkebih sebagai seorang pelajar, dalam ajaran Catur Asrama yaitu empat jejang kehidupan manusia Hindu secara rohani menjelaskan bahwa, kulaitas manusia dalam masa Grhasata Asrama, Wanaprastha Asrama dan Bhiksuka Asrama sangat ditentukan oleh kualitas manusia dalam masa Brahmacari Asramanya.
Kalau berbicara masalah keidealan perkawinan dalam Agama Hindu, seringkali ilmu ini dianggap tidak populer dalam kalangan masyarakat pada jaman sekarang ini. Terlebih adanya pengaruh kebudayaan yang datangnya dari luar negeri. Namun perlu kiranya hal ini diketahui, dan jika memang sesuai dengan hati nurani, hal ini patut di pahami. Ada beberapa perkawinan yang tidak dibenarkan dalam ajaran agama Hindu yang saya ketahui, namun dalam hal ini akan saya angkat yang paling diangap tidak populer pada saat ini. Dalam salah satu lontar yang terdapat di Bali dijelaskan bahwa perkawinan antar wangsa itu tidak dibenarkan. Dalam sistem kemasyarakatan Hindu di Bali terdapat Tri wangsa, yaitu wangsa brahmana, wangsa ksatria, dan sudra. Jika ada yang berasal dari wangsa brahmana, contonya adalah Ida Bagus, maka secara ideal pasangannya adalah Ida Ayu, tidak dibenarkan untuk menikah dengan wangsa ksatria maupun sudra. Seorang dari wangsa ksatria tidak dibenarkan untuk menikah dengan wangsa brahmana atau sudra dan kebalikannya. Jika hal ini terjadi dianalogikan seperti itik (bebek) yang kawin dengan entok (kuwir) maka akan melahirkan tiktok (bekekok) yang dalam kondisi mandul atau tiktok ini tidak ada lagi keturunannya. Hal ini pula yang akan terjadi jika ada perkawinan antar wangsa tersebut. Bukan yang menikah yang akan mendapatkan halangan, namun keturunannya yang akan mendapatkan halangan, seperti sakit-sakitan, lahir cacat fisik maupun mental. Seperti analogi persilangan itik dengan entok diatas.
Saya menulis ini dari sudutpandang agama, bukan secara medis atau disiplin ilmu yang lainnya.